ડિજિટલ રૂપિયો | ઇ-રૂપિયો શું છે? | આ કેવી રીતે કામ કરશે? અહીંથી જાણો…

ડિજિટલ રૂપિયો,ઇ-રૂપિયો,રૂપિયો : ભારતીય રિઝર્વ બેંક (આરબીઆઈ) સેન્ટ્રલ બેંક ડિજિટલ કરન્સી (સીબીડીસી) અથવા ઇ-રૂપીના રિટેલ ભાગ પર પાયલટ શરૂ કર્યું છે કારણ કે તેને કહેવામાં આવશે. 

ઇ-રૂપિયો ખરેખર શું છે?

ડિજિટલ રૂપિયા, અથવા ઇ-રૂપિયા, એ ડિજિટલ ટોકનનો એક પ્રકાર છે જે કાનૂની ટેન્ડરનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. ક્રિપ્ટોકરન્સીથી વિપરીત, ડિજિટલ રૂપિયા કાગળની કરન્સી અને સિક્કા જેવા જ મૂલ્યમાં જારી કરવામાં આવે છે. 

આ પાયલટ લૉન્ચ ડિજિટલ રૂપિયો માટે આરબીઆઈ કેટલી બેંકો સાથે ભાગીદારી કરી છે?

આરબીઆઈએ હવે પાયલટ માટે ચાર બેંકો સાથે ભાગીદારી કરી છે. આમાં મુંબઈ, નવી દિલ્હી, બેંગલુરુ અને ભુવનેશ્વરમાં સ્ટેટ બેંક ઑફ ઇન્ડિયા, આઇસીઆઇસીઆઇ બેંક, યેસ બેંક અને આઇડીએફસી ફર્સ્ટ બેંકનો સમાવેશ થાય છે.

આ પણ વાંચો

15 દિવસમાં મેળવો રોજગાર : મહાત્મા ગાંધી રાષ્ટ્રીય...

પ્રધાનમંત્રી મુદ્રા યોજના | Pradhan Mantri Mudra...

શું ડિજિટલ રૂપિયો પાયલટ દરેક માટે ખુલ્લું રહેશે?

ખરેખર, ના. શરૂઆતમાં, ભાગ લેનારા ગ્રાહકો અને વેપારીઓ ધરાવતા પાયલટ માત્ર બંધ વપરાશકર્તા જૂથ (CUG)ને આવરી લેશે.

ડિજિટલ રૂપિયો કેવી રીતે કામ કરશે?

આરબીઆઈએ કહ્યું કે ગ્રાહકો અને વેપારીઓને બેંકો જેવી મધ્યસ્થીઓ દ્વારા ડિજિટલ રૂપિયા અથવા ઇ-રૂપિયાનું વિતરણ કરવામાં આવશે. યૂઝર પાત્ર બેંકો દ્વારા ઑફર કરવામાં આવતા ડિજિટલ વૉલેટ દ્વારા ઇ-રૂપી સાથે ટ્રાન્ઝૅક્શન કરી શકશે અને મોબાઇલ ફોન અથવા ડિવાઇસ પર સ્ટોર કરવામાં આવશે.

સેન્ટ્રલ બેંકે કહ્યું કે ડિજિટલ રૂપિયામાં વ્યક્તિથી વ્યક્તિ (P2P) અને વ્યક્તિથી મર્ચંટ (P2M) વચ્ચે ટ્રાન્ઝૅક્શન થઈ શકે છે. 

યૂઝર મર્ચંટ લોકેશન પર પ્રદર્શિત QR કોડનો ઉપયોગ કરીને ઇ-રૂપી દ્વારા ચુકવણી કરી શકશે, જેમ કે ઑનલાઇન ટ્રાન્ઝૅક્શન કરવામાં આવે છે. 

“ઇ-રૂપિયા વિશ્વાસ, સુરક્ષા અને સેટલમેન્ટ ફાઇનાલિટી જેવી ભૌતિક રોકડની વિશેષતાઓ પ્રદાન કરશે. રોકડના કિસ્સામાં, તેને કોઈ વ્યાજ મળશે નહીં અને અન્ય પ્રકારના પૈસામાં રૂપાંતરિત કરી શકાય છે, જેમ કે બેંકો સાથે થાપણો,” આરબીઆઈએ કહ્યું.

આરબીઆઈએ વધુમાં કહ્યું કે પાયલટ “ડિજિટલ રૂપિયા નિર્માણ, વિતરણ અને વાસ્તવિક સમયમાં રિટેલ ઉપયોગની સંપૂર્ણ પ્રક્રિયાની મજબૂતાઈ” પરીક્ષણ કરશે. આ પાયલટ પાસેથી શીખવાના આધારે, ઇ-રૂપી ટોકન અને આર્કિટેક્ચરની વિવિધ વિશેષતાઓ અને એપ્લિકેશનોનું ભવિષ્યના પાયલટમાં પરીક્ષણ કરવામાં આવશે.”

આ પણ વાંચો

મહિલાઓ માટે નવી સ્વર્ણિમા યોજના, વધુ માહિતી માટે અહીં ક્લિક કરો.

PMJAY આયુષ્માન ભારત યોજના : ૫ લાખ સુધીની મફત સારવાર

શું વધુ બેંકોને ડિજિટલ રૂપિયો ફ્રેમાં ઉમેરવામાં આવશે?

આગળ વધતા, આરબીઆઈ જાહેર કર્યું, ચાર બેંકો પાયલટમાં જોડાશે. આ બેંક ઑફ બરોડા, યુનિયન બેંક ઑફ ઇન્ડિયા, એચડીએફસી બેંક અને કોટક મહિન્દ્રા બેંક છે.

પછી, અમદાવાદ, ગંગટોક, ગુવાહાટી, હૈદરાબાદ, ઇન્દોર, કોચી, લખનઊ, પટના અને શિમલા સહિત ઘણા ભારતીય શહેરોમાં સુવિધા વધારવામાં આવશે. આખરે, સુવિધા દેશના અન્ય ભાગોમાં ઉપલબ્ધ થશે. અધિકૃત રોલઆઉટની સમયસીમા હજી સુધી જાહેર કરવામાં આવી નથી. 

“પાયલટનો સ્કોપ ધીમે ધીમે વધુ બેંકો, વપરાશકર્તાઓ અને જરૂરી સ્થાનો શામેલ કરવા માટે વિસ્તૃત કરી શકાય છે,” આરબીઆઈએ કહ્યું.

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા એટલે કે RBIએ 1 ડિસેમ્બરથી રિટેલ ડિજિટલ રૂપિયો શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી છે. રિટેલ ડિજિટલ કરન્સી માટે આ પહેલો પાયલોટ પ્રોજેક્ટ હશે. પાયલોટ પ્રોજેક્ટ દરમિયાન ડિજિટલ રૂપિયાનું નિર્માણ, વિતરણ અને છૂટક ઉપયોગની સમગ્ર પ્રક્રિયાનું ટેસ્ટિંગ કરવામાં આવશે. અગાઉ, 1 નવેમ્બરના રોજ કેન્દ્રીય બેંકે જથ્થાબંધ વ્યવહારો માટે ડિજિટલ રૂપિયો લોન્ચ કર્યો હતો.

સિલેક્ટેડ સ્થળો પર રોલઆઉટ

રિઝર્વ બેંકની આ ડિજિટલ કરન્સીને સેન્ટ્રલ બેંક ડિજિટલ કરન્સી (CBDC) નામ આપવામાં આવ્યું છે. 1 ડિસેમ્બરથી તેનું રોલઆઉટ દેશના પસંદગીના સ્થળો પર કરવામાં આવશે, જેમાં ગ્રાહકથી લઈને વેપારી સુધીની દરેક વસ્તુનો સમાવેશ કરવામાં આવશે.

ડિજિટલ રૂપિયો વ્યવહારો માટે કરી શકાશે ઉપયોગ

ઈ-રૂપી (e-rupee) ડિજિટલ ટોકન તરીકે કામ કરશે. સેન્ટ્રલ બેંક ડિજિટલ કરન્સી (CBDC) એ ભારતીય રિઝર્વ બેંક દ્વારા જાહેર કરાયેલ ચલણી નોટોનું ડિજિટલ સ્વરૂપ છે. તે ચલણી નોટોની જેમ સંપૂર્ણ રીતે કાયદેસર અને માન્ય છે. તેનો ઉપયોગ વ્યવહારો માટે થઈ શકે છે.

ડિજિટલ રૂપિયોનો કેવી રીતે ઉપયોગ કરવો

e₹-R બેંકો દ્વારા વિતરિત કરવામાં આવશે. વ્યક્તિ-થી-વ્યક્તિ અથવા વ્યક્તિ-થી-વેપારી વ્યવહારો ડિજિટલ વૉલેટ દ્વારા કરી શકાય છે. રિઝર્વ બેંકના જણાવ્યા અનુસાર વપરાશકર્તાઓ મોબાઈલ ફોન અથવા ઉપકરણોમાં સંગ્રહિત બેંકોના ડિજિટલ વોલેટમાંથી ડિજિટલ રૂપિયા દ્વારા વ્યવહાર કરી શકશે. જો તમારે કોઈ દુકાનદારને ડિજિટલ સ્વરૂપમાં ચૂકવણી કરવાની હોય તો તે વેપારી પાસે રહેલા QR કોડ દ્વારા કરી શકાય છે.

આ પણ વાંચો

• તમારું લાઇટ બિલ ચેક કરો ઓનલાઈન…
• Manav Kalyan Yojana VOnline Form 2022 @ e-kutir.gujarat.gov.in
• PVC પ્લાસ્ટિક આધાર કાર્ડ મંગાવો, આ રીતે કરો અરજી
• ગુજરાતમાં ઉજ્જવલા યોજનાના લાભાર્થીઓને વર્ષના 2 સિલિન્ડર ફ્રી
• MYSY Scholarship 2022 | મુખ્યમંત્રી યુવા સ્વાવલંબી યોજના: અરજી પ્રક્રિયા શરૂ, પાત્રતા, દસ્તાવેજ.

આઠ બેંકો સામેલ થશે

આ પાયલોટ પ્રોજેક્ટમાં ભાગ લેવા માટે આઠ બેંકોની ઓળખ કરવામાં આવી છે. પરંતુ પ્રથમ તબક્કો દેશભરના ચાર શહેરોમાં સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, આઈસીઆઈસીઆઈ બેંક, યસ બેંક અને આઈડીએફસી ફર્સ્ટ બેંક દ્વારા શરૂ થશે. આ પછી બેંક ઓફ બરોડા, યુનિયન બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, એચડીએફસી બેંક અને કોટક મહિન્દ્રા બેંકને આ પાયલોટ પ્રોજેક્ટમાં સામેલ કરવામાં આવશે.

ડિજિટલ રૂપિયોનું કાગળની નોટ જેટલું જ મૂલ્ય

તેની કિંમત કાગળની નોટો જેટલી હશે. તમે ઈચ્છો તો કાગળની નોટો આપીને પણ મેળવી શકો છો. રિઝર્વ બેંકે ડિજિટલ કરન્સીને બે શ્રેણીઓમાં વહેંચી છે, CBDC-W અને CBDC-R. CBDC-W એટલે જથ્થાબંધ ચલણ અને CBDC-R એટલે છૂટક ચલણ. રિઝર્વ બેંકના આ પગલાને ભારતની અર્થવ્યવસ્થાને ડિજિટલ સ્વરૂપમાં વિકસાવવાની દિશામાં મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવી રહ્યું છે.

મહત્વપૂર્ણ લિંક: 

એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો	અહીં ક્લિક કરો
વોટ્સએપ ગ્રુપમાં જોડાઓ	અહીં ક્લિક કરો

FAQ’s – વારંવાર પુછાતા પ્રશ્નો